Suniak eta siiak

Suniak

Suiak munduko talde islamikoaren gehiengo talde musulmana dira.

Jatorria

 Hiru erlijio monoteisetako hirugarrenaren sorrera k.o. 610. urtean izan zen Arabian. Mahoma hil zenean haren jarraitzaileak ondorengoa nor izango zen eztabaidan hasi ziren, eta horrek gerra bat ekarri zuen. Gerra horretan hiru talde sortu ziren suniak, siiak eta jariyi-ak. Horietatik bi oso garrantzitsuak dira.

Suniak musulman guztien 85a dira, eta beraiek uste dute Mahomaren ondoregoa Quraish tribuko baten batek izan behar duela. Suni izena arabiar mendi batetik dator, Sunna. Jariyien ustez pertsonarik egokienak izan behar du Mahomaren ondorengoa, delakoa delarik ere, baita “esklabu beltz bat” ere.

Sunna Mahomak esandako esaldien kolekzio bati ere esaten zaio. Beraz, ez dira koranean soilik oinarritzen, sunna-n ere oinarritzen dira.

 

Sunien lege islamiarraren eskolak

Madhab ere deitzen zaie. Islamaren lehen lau urteetan sortu zien eskolak. Madhab bat ezin daiteke sekta batean aldatu. Suni askok pentsatzen dute madhab bat aukeratu behar dela eta hori jarraitu bizitza guztian. Beste batzuek, ordea, uste dute nahas daitzekeela bata bestearekin.

Hanafi: eskubideareniturritzat hartzen du analogia.

Maliki: “medinako eskola” ere deitzen zaio. Nahiko eskola zorrotza da.

Shafii: hau ez da oso eskola zorrotza. Arrazoimentu analogikoa eta adostasuna onartzen ditu.

Hanbali: suni eskolarik zorrotzena da. Beraientzak korana eta sunna legea dira. islamaren interpretazio eta erabilera literalean sinisten dute. Arabia Saudin eskola ofiziala da. Beraz ez du ez analogia ez interpretazio logikoa onartzen.

Siiak

Siismoa islamaren adarretako bat da etamusulmane %10-15ak osatzen du.

Historia

Arabiar hitz batetik dato, eta hitz hrrek “jarraitzailea” esan nahi du. Ali-ren jarraitzaileetaz erreferitzen da, zein mahomaren ondorengoaren bilaketaren gerran aritu zen.  Beraz gerra bat sortu zen eta gerra horretan sortu zen siien taldea. Gaur egun siiak hainbat sektatan banaturik daude.

 

Bereiztasun doktrinalak

Islamaren bost zutabeak, korana eta sunna errespetatzen dituzte. Beraiek ez dute dekretu jainkotiarrean sinisten, horren ordez imanatuan sinisten dute. Azken hau Profeziaren Zigiluaren aurka doa. Hau da ez dute uste Mahomaren ostean profeta gehiago etorriko direnik. Sunien sekta batzuen uztez, arazo honengatik, siiak islametik kanpo daude.

 Bereiztasun doktrinal handienak imanatua, esoterismoa eta kleroa dira.

Imanatua

Imanaren figura da, eta komunitateko nagusi gorenari egiten dio erreferentzi. Siien ustez Jainkoak ez du uste gizakia bereganaino irits daitekeela eta horretarako bidaltzen dituela profetak. Baina Mahoma hil zenean ziklo profetiko hori amaitutzat jo zuten. Beraz profeta bat beharrezkoa da eta horretarako jarri dute imana. Imanak hutsezina da, hau da ezin dezake hitsuk egin.

Imanak Mahomaren oinordekoa izan behar du. Lehen imana ali izen zen, Mahomaren alabaren senarra.

 

Esoterismoa

Siiek uste dute koranak mezu literal bat suela, edozein musulmanekk uler dezakeena. Hala ere,mezu hau zifratua da eta ezin daiteke argi eta garbi ikusi. Batzuek uste dute, mezu baten barruan beste bat dagoela ezkutatuta, eta esoterismoaren zazpi maila daude. Azken maila imanak bakarrik ezagutzen du. Baina askok ez dute uste mezua dagoela eta koranaren mezu literala jarraitzen dute.

 

Kleroa

Suniek ez dute klerorik. Esoterismoarekin eta imanarekin loturik dago. Mezu eskutu bat baldin badago, eta hori ezagutzen duen pertsona bakar bat badago eta ezkutatuta, talde bat behar da mezua ulertzeko eta pertsona hori aurkitzeko.

 

Zatiketa

Siismoaren barruan hainbat talde dude. Lau talde handi daude: imaniak, alawitak, zayediak eta islamiak. Azken hauek bitan zatiturik daude. Horiei beste talde batzuk gehitu behar dira, horietan nabarmendu beharrekoak drusoak eta alebiak.

Imaniak hainbat zatitan banatzen dira: zaydiak (lider bakarreko imana), erdikoak (imana hereditarioa da –sii gehienek uste dutena-) eta ghulatak (imana jainkoaren agerpen bat da).

 

Leku santuak

Siiek eta suniek betebehar erlijioso antzekoak dituzte, eta leku santuak ere berdinak dira, hala nola, Meca, Medina eta zenbait mezkita.